“Sách giáo khoa đã giúp đồng bộ trong đào tạo TCPH”

LTS. Trung cấp Phật học là hệ giáo dục cơ bản trong hệ thống đào tạo Phật học thuộc Giáo hội hiện nay, làm bước đệm để Tăng Ni trẻ trang bị kiến thức cho các cấp bậc học cao hơn là cử nhân Phật học. Từ nhiệm kỳ trước, Giáo hội đã đẩy mạnh công tác biên soạn sách giáo khoa để thống nhất chương trình giảng dạy và đến nay, nhiệm vụ này vẫn đang tiếp tục.


TT.Thích Viên Trí - Ảnh: NVCC

Trao đổi với báo Giác Ngộ, TT.Thích Viên Trí, UV HĐTS, Phó Trưởng ban Giáo dục Phật giáo T.Ư, Chủ tịch Hội đồng Biên soạn sách giáo khoa Trung cấp Phật học (TCPH) cho biết:

- Ban Giáo dục Tăng Ni T.Ư, nay đổi tên thành Ban Giáo dục Phật giáo (GDPG) T.Ư, được thành lập vào năm 1981, là một trong những ban ngành quan trọng của GHPGVN. Với trách nhiệm đào tạo thế hệ Tăng Ni có đủ tài đức gánh vác công tác Phật sự của Giáo hội, một hệ thống giáo dục TCPH trong cả nước, bao gồm 34 trường, đã từng bước được hình thành. Tuy nhiên, trong một thời gian dài, do điều kiện hạ tầng cơ sở còn thiếu thốn và đội ngũ nhân sự còn thiếu và yếu, chương trình đào tạo của các trường TCPH chưa có tính thống nhất, đặc biệt là chưa có một bộ giáo trình căn bản làm nền tảng cho việc dạy và học. Sau thời gian nghiên cứu và tổng hợp ý kiến của Ban Giám hiệu cũng như quý vị giáo thọ của các trường, một chương trình đào tạo (với sự linh động các môn học theo đặc thù của địa phương) đã được hình thành. Tuy nhiên, cho đến nhiệm kỳ VII (2012-2017), vào năm 2013, Ban GDPG T.Ư mới quyết định thành lập Hội đồng Biên soạn giáo trình TCPH, và tôi được giao trách nhiệm làm chủ tịch hội đồng này.

Để đảm bảo tính khoa học và chất lượng cho việc biên soạn bộ giáo trình TCPH, Ban GDPG T.Ư đã tổ chức nhiều cuộc tọa đàm giữa chư tôn đức Tăng Ni của Ban, các nhà nghiên cứu và học giả. Toàn bộ chương trình đào tạo của TCPH được rút gọn lại trong 3 năm học, chia thành ba nhóm chính, gồm nhóm Phật học (bao gồm kinh, luật và luận), nhóm văn sử và nhóm ngôn ngữ với những tiêu chí cụ thể, rõ ràng cho từng nhóm. Nhờ vậy, các tác giả cộng tác biên soạn đã có sự thống nhất trong việc thiết kế nội dung môn học. Mỗi tác phẩm, sau khi được Hội đồng Biên soạn hiệu đính và biên tập lại cho đúng tiêu chuẩn của Ban, sẽ được gửi đến 3 vị có chuyên môn trong ngành học ấy thẩm định. Tác phẩm chỉ được thông qua sau và in ấn sau tiến trình chặt chẽ như thế.

Kết quả của việc biên soạn đến nay ra sao và các phản hồi nhận được từ người dạy, người học thế nào, thưa Thượng tọa?

- Sau khi Hội đồng Biên soạn sách giáo khoa được thành lập vào năm 2013, cuốn giáo trình trung cấp đầu tiên (Phật học căn bản) được in ấn và phân phát miễn phí đến các trường Phật học vào tháng 6-2015. Sau 4 năm (tính đến cuối năm 2019), tổng cộng 15 đầu sách trong tổng số 25 môn học của toàn chương trình trung cấp lần lượt được in ấn và chuyển đến 34 trường TCPH trong cả nước để áp dụng mang tính thử nghiệm với mục đích chờ sự góp ý phản hồi của các vị giáo thọ trực tiếp giảng dạy và các nhà chuyên môn. Vì đây là bộ giáo trình Phật học đầu tiên được soạn theo tiêu chí học đường nên cần có sự phản hồi góp ý để bộ sách mới được hoàn thiện. Tuy nhiên, Ban Biên soạn cũng đã nhận được nhiều lời phê bình, góp ý (không chính thức, mang tính cá nhân) với mong muốn bộ sách được tốt hơn.

Mặc dầu vậy, cho đến nay vẫn chưa có một cuộc tọa đàm hay hội thảo chính thức được tổ chức để cho các nhà biên soạn và chư tôn giáo phẩm lãnh đạo các trường TCPH, chư tôn đức Tăng Ni, các nhà giáo dục tham gia giảng dạy ngồi lại để có những ý kiến phản hồi cụ thể đối với những gì được lưu hành và áp dụng tại các trường. Tuy nhiên, thông qua những tiếp xúc và trao đổi cá nhân với nhiều trường, nhiều vị tôn đức quản lý và giảng dạy cũng như các thế hệ Tăng Ni, bộ sách giáo khoa đang được áp dụng đã giúp đồng bộ và chuẩn hóa về mặt kiến thức nội, ngoại điển cần thiết trong các trường TCPH. Đồng thời, đây cũng là cơ sở để các trường định hướng kế hoạch đào tạo hàng năm với một khung chương trình có sẵn. Điều khích lệ nhất với Hội đồng Biên soạn là nhu cầu đối với bộ sách này ngày càng tăng, không chỉ trong phạm vi trường TCPH, các chùa, các tu viện, thậm chí cả giới Phật tử tại gia.

Trong quá trình thực hiện bộ sách, theo Thượng tọa, Hội đồng Biên soạn đã gặp những khó khăn nào?

- Chúng tôi nhận thức rằng đây là công tác Phật sự quan trọng cho sự nghiệp giáo dục Tăng Ni nói chung, vì vậy cần sự chung tay, góp sức của chư tôn đức Tăng Ni cũng như giới học giả quan tâm đến giáo dục Phật giáo. Mặc dầu chư vị trong Ban GDPG rất muốn tham gia đóng góp để sớm hoàn thành mục tiêu này, nhưng khó khăn lớn nhất là chư tôn giáo phẩm tham gia Hội đồng Biên soạn đảm trách quá nhiều Phật sự nên không đảm bảo được tiến độ thời gian biên soạn cũng như thẩm định mà Ban đặt ra. Một khó khăn khác là tính kết nối trong việc chỉ đạo và đôn đốc của Ban GDPG T.Ư đối với công tác này vẫn chưa thật sự gắn kết, vì vậy có thể đưa đến sự chậm trễ. Vì vậy, hy vọng rằng trong thời gian tới Hội đồng Biên soạn sẽ nhận được sự chỉ đạo, khích lệ, hỗ trợ và cộng tác từ chư tôn đức lãnh đạo, quý Tăng Ni và các nhà nghiên cứu.

Với vai trò là người đứng đầu Hội đồng Biên soạn, Thượng tọa cho rằng các bước đi tiếp theo của chúng ta ra sao và cần làm những gì để bộ sách giáo khoa trở nên thực tiễn và ứng dụng trong tương lai?

- Một trong những nhiệm vụ quan trọng trước mắt là cần phải hoàn thành các tác phẩm còn lại để bộ sách được hoàn chỉnh. Dự kiến là toàn bộ giáo trình này sẽ hoàn tất trước nhiệm kỳ VIII của Hội đồng Trị sự. Tất nhiên, các công trình học thuật dùng để giảng dạy thì cần phải có thời gian, có sự đầu tư nghiêm túc trong công tác biên soạn, và được thẩm định một cách khách quan và khoa học; đặc biệt cần có sự phản hồi và điều chỉnh liên tục để đáp ứng được nhu cầu giáo dục và đào tạo trong tình hình mới. Với nhiệm vụ này, Ban GDPG T.Ư cần tổ chức các đợt tiếp xúc, khảo sát với tất cả các trường Phật học, cần có những buổi tọa đàm, hội thảo để có các phản hồi mang tính khoa học, chính thức.

Ở phương diện tổng thể hơn, cần có các tọa đàm với lãnh đạo Ban Trị sự và Ban GDPG các tỉnh thành, Ban Giám hiệu các trường về chương trình sách giáo khoa và phương thức giảng dạy. Song song đó, cần tổ chức các khóa bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm cho đội ngũ giảng viên, giáo viên tham gia giảng dạy và có cấp chứng chỉ cụ thể đối với những vị nào đã hoàn thành được khóa bồi dưỡng này.

Chân thành cảm ơn Thượng tọa!

 

HT.Thích Minh Thiện, UV HĐTS, Trưởng ban Trị sự kiêm Hiệu trưởng Trường TCPH tỉnh Long An:  “Cần tăng cường các nội dung về đạo đức, oai nghi, phẩm hạnh” - Trường TCPH tỉnh Long An đã áp dụng bộ sách giáo khoa theo chương trình cải cách từ khóa học trước và nay đã làm lễ tốt nghiệp. Chúng tôi đánh giá rất cao tâm nguyện thực hiện bộ sách này để chuẩn hóa công tác giáo dục hệ TCPH trong cả nước. Điều này tạo thuận duyên rất nhiều cho các trường trong việc xác định nội dung giảng dạy, tuyển dụng và thỉnh giảng giáo sư cũng như lên kế hoạch đào tạo từng năm. Quan trọng hơn, khi có bộ sách giáo khoa, mặt bằng kiến thức đào tạo tất cả các trường trong nước sẽ đồng đều và được định hướng thống nhất. Tuy nhiên, TCPH chú trọng vào đào tạo Tăng Ni, không chỉ trang bị về mặt kiến thức mà còn có cả sự hành trì. Vì thế trong những lần tái bản sau, cần tăng cường các nội dung về đạo đức, oai nghi, phẩm hạnh. Song song đó, bố cục các bộ sách cần điều chỉnh theo hướng có các câu hỏi ôn tập cũng như hệ thống các kiến thức đã được trình trong phần nội dung”. ĐĐ.Thích Đồng Thành, UV HĐTS, Phó Trưởng ban Thường trực BTS kiêm Hiệu trưởng Trường TCPH tỉnh Bình Định: “Chúng tôi cũng đang chờ bộ giáo trình môn Hán văn được chuẩn hóa” - Qua tiếp xúc với chư tôn giáo phẩm tham gia giảng dạy và quý Tăng Ni tại trường, chúng tôi nhận thấy bộ sách giáo khoa được áp dụng đã phát huy những hiệu quả tích cực trong dạy và học. Theo đó, Tăng Ni sinh tự tin hơn và đủ các kiến thức cần thiết để thi tuyển vào các học viện Phật giáo. Riêng chư tôn đức và quý giảng viên với kinh nghiệm sẵn có cũng dần điều chỉnh giáo án theo đúng khung chương trình được ban hành, làm cho các bài giảng được xuyên suốt và thống nhất. Điều chúng tôi khá mừng là trong chương trình giáo dục cải cách này đã có môn Anh văn Phật pháp (English for Buddhism) và đây cũng là một trong những giáo trình được đón nhận tốt từ Tăng Ni sinh. Chúng tôi cũng đang chờ bộ giáo trình môn Hán văn, vì đây cũng là môn học cơ bản trong hệ TCPH và cần được chuẩn hóa.

Bảo Thiên - Nguồn: Giác Ngộ